Wirtualny atlas roślin: Arbuz zwyczajny / Citrullus lanatus

Arbuz zwyczajny, nazywany także kawonem (Citrullus lanatus (Thunb.) Mansf.) – gatunek rośliny z rodziny dyniowatych. Pochodzi z Afryki Południowej, gdzie nadal rośnie dziko, ale jako gatunek uprawny został rozprzestrzeniony w wielu innych regionach o ciepłym klimacie i jest uprawiany w wielu krajach świata, miejscami dziczeje.

Liście duże, ciemnozielone, u podstawy sercowate, a wyżej położone silnie powcinane trój- lub pięciodzielne, osadzone na ogonkach liściowych. W węzłach liściowych wyrastają wąsy czepne. Kwiaty niewielkie, wyrastają pojedynczo w kątach liści. Korona kwiatu zwykle jest żółta lub zielonkawożółta, połączona w rurkę, z pięcioma płatkami. Na jednej roślinie występuje 10-30 kwiatów żeńskich i 100-400 męskich. Łodyga płożąca się, na przekroju jest okrągła, osiąga 2-5 metrów długości, jest szorstko owłosiona i posiada wąsy czepne. Owoce jadalna jagoda ze słodkim, ciemnoczerwonym, pomarańczowym, żółtym lub białym miąższem (mezokarpem). Egzokarp składa się z dwóch warstw, jest mocny i twardy, w kolorze ciemnozielonym, zwykle nakrapiany promieniście w różnych odcieniach zieleni. Pod koniec wegetacji roślina zawiązuje nasiona. Barwy nasion są również bardzo zmienne – od białej lub żółtej poprzez żółtobrązową, brązową i czarną do czerwonej, a nawet zielonej.

Gatunek pochodzący z Afryki południowej udomowiony był w Afryce północnej już ponad 5 tysięcy lat temu (tak stare nasiona arbuza znaleziono w Libii). W Egipcie znaleziono pozostałości arbuzów w grobowcach i świątyniach z 1330 r.
p.
n.
e., a w Sudanie z 1500 r.
p.
n.
e. Wymieniany jest w Biblii. Także w Chinach i Indiach uprawiany jest od niepamiętnych czasów. Do Europy dotarł ok. XI-XII w., a w XIV w. wyróżniano tu już kilka odmian arbuzów.
Owoce arbuza mają polepszać przemianę materii i wpływać korzystnie na układ pokarmowy.

Owoce arbuza dzięki dużej zawartości wody działają moczopędnie, są zalecane dla chorych na nerki. Z badań wynika również, że podobnie jak pomidor i czerwony grejpfrut jest źródłem likopenu, który ma właściwości wspomagania leczenia chorób nowotworowych.

Arbuzy używane są do maseczek na skórę, działają bowiem przeciwzmarszczkowo, tonizująco i ściągająco, pomagają przy leczeniu stanów zapalnych skóry i zajadów.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2018-12-04 20:23:43]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=54968156. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Citrullus Schrader in C. F. Ecklon and K. L. P. Zeyher. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-09].
Marek Wyciślok – Arbuz, czyli kawon. [dostęp 2007-11-19].
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Magdalena Michalak: Arbuz zwyczajny= kawon (pol.). 2013. [dostęp 2013-11-20].
Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-02].

Przypisane cechy

	ogólne	roślina jadalna
	ogólne	roślina użytkowa
	barwa kwiatów	płatki żółte
	barwa kwiatów	płatki zielonkawe
	liczba płatków	płatków pięć
	kształt blaszki	liście sercowate
	ulistnienie	wcinane (wrębne, sieczne i klapowane)
	kolor owoców	żółte
	kolor owoców	zielone
	kolor owoców	czarne
	kolor owoców	brązowe
	kolor owoców	czerwone
	kolor owoców	białe
	kolor owoców	pomarańczowe
	rodzaj owoców	jagoda
	wygląd łodygi	łodyga pełzająca
	wygląd łodygi	łodyga szorstka
	wygląd łodygi	łodyga owłosiona
	szacowana wysokość łodygi	wyższa od człowieka (> 200 cm)