Wirtualny atlas roślin: Świerzbnica polna / Knautia arvensis

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.) – gatunek rośliny należący do rodziny szczeciowatych. Pochodzi z Europy oraz części Azji (Zachodnia Syberia, Zakaukazie, Kazachstan). W Europie jest pospolity, w Polsce pospolicie występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Liście ulistnienie naprzeciwległe, liście pierzastosieczne, szarozielone i gęsto owłosione. Kwiaty niebieskofioletowe, czerwonawe lub białe, zebrane w półkuliste koszyczki. Listki okrywy wyrastają gwiaździsto. Szypułka koszyczków i dno kielicha są owłosione. Kwiaty dwupłciowe o średnicy 3-4 cm, jednopłciowe o połowę mniejsze. Jednopłciowe złożone są przeważnie z kwiatów męskich. Kwiaty skrajne w koszyczku są większe od środkowych, ich korona ma 4 łatki różnej wielkości. Na kielichu występuje 8 szczeciniastych ości i 4-ząbkowy kieliszek. Łodyga wzniesiona, gęsto rozgałęziająca się. Jest cała owłosiona odstającymi włosami, ponadto w dolnej części ma skierowane w dół szczecinki. Wysokość 30-60 (70) cm. Pod ziemią roślina posiada rozgałęzione kłącze.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: obrzeża lasów, zarośla, suche łąki i wzgórza, przydroża, czasami na polach uprawnych (chwast). Przeważnie na glebach luźnych i gliniastych, roślina wapieniolubna. Kwitnie od lipca do września, kwiaty są przedprątne, zapylane głównie przez motyle i pszczoły. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Arrhenatherion.

Roślina lecznicza: Ziele i korzeń zawierają saponiny, alkaloidy, kwas kawowy, garbniki. Dawniej były wykorzystywane w medycynie ludowej.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2018-08-30 22:32:57]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=53588078. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-29].
Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
František Činčura: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Marek Jedziniak: Kwiaty polne (pol.). www.kzp.pl. [dostęp 2018-05-31].

Przypisane cechy

	ogólne	roślina lecznicza
	ogólne	chwast
	ogólne	roślina użytkowa
	ogólne	bylina
	barwa kwiatów	płatki białe
	barwa kwiatów	płatki czerwone
	barwa kwiatów	płatki fioletowe
	barwa kwiatów	płatki niebieskie
	korona kwiatu i typ kwiatostanu	koszyczek
	ulistnienie	naprzeciwległe
	ulistnienie	liście owłosione
	ulistnienie	liście pierzaste
	wygląd łodygi	łodyga gałęzista
	wygląd łodygi	łodyga owłosiona
	wygląd łodygi	łodyga wzniesiona
	pora kwitnienia	lipiec
	pora kwitnienia	sierpień
	pora kwitnienia	wrzesień